Vekalet ücreti ile ilgili hususa geçmeden önce Devlet Memuru-Sözleşmeli Personel farkına değinmek ve kısaca bunları açıklamakta fayda görüyoruz.
Anayasamıza göre kamu personelleri 4 ana başlık altında toplanmıştır. Bunlar;
Memurlar,
Sözleşmeli personeller,
Kendi kanununa tabi olan kamu çalışanları,
İşçiler
Klasik anlamda kamuda çalışan ya da kamu hizmeti verilen yerlerde çalışanlar genelde memur olarak adlandırılır ancak, hukuki açıdan bu doğru değildir.
PTT AŞ. Bünyesinde çalışan personellerden 399 S. KHK’ya tabi personeller ‘’Sözleşmeli Personel’’ statüsünde olup hukuki anlamda ‘’Memur’’ değildirler. Devlet memurları 657 sayılı devlet memurları kanununda yer alan hizmet sınıfları içinde yer alan kimseler olarak ifade edilebilir.
Kamu hizmetlerinin daha etkin ve verimli yürütülmesi ve ayrıca özel bir uzmanlık ve ihtisas gerektiren işlerin daha nitelikli personel tarafından yürütülmesi için 399 S. KHK çıkartılmış ve Kamuİktisadi Teşebbüslerinde çalışan personeller bu kanun hükmü doğrultusunda istihdam edilmeye başlanmıştır. Kanunun ilk yürürlüğe girdiği dönemde ‘’memur’’ olarak istihdam edilenler ‘’sözleşmeli’’ statüye geçmesi için teşvik edilmiş, mevcut maaşlarının 2-3 katı maaşlarla sözleşmeli statüye geçmişlerdir. Aslında bu durum fazladan verilen bir ücret değil, olması gerekendir. Çünkü KİT’ler artık uzmanlaşmış ve ihtisas sahibi personel istihdam edecektir. Buna bağlı olarak klasik anlamda memur ile aynı maaşı alması beklenemeyecektir!
Sözleşmeli personellerin özlük haklarını düzenleyen 399 S. KHK, genel olarak 657 sayılı DMK’ya paralellik göstermekte, birkaç noktada ayrışmaktadır. Ayrıca 399 S. KHK’da hüküm bulunmayan hallerde 657 S. DMK’nın uygulanacağı aynı kanunda hüküm altına alınmıştır.
399 S. KHK Ek-2 Sayılı Cetvele Tabi Sözleşmeli Personel Vekaleten Bir Görevi Yürüttüğünde Vekalet Ücreti Alabilir Mi?
Bu sorunun cevabı için öncelikle 399 S. KHK’ya bakmak gerekecektir.
399 S. KHK’nin Aylık ve Ücretler başlıklı 25’inci maddesinde ‘’… Sözleşmeli personele ödenecek sözleşme ücreti; temel ücret ile başarı ve kıdem ücreti toplamından oluşur ve bu ücret asgari ücretin altında olamaz…’’ hükmü yer almaktadır. Hükümden açıkça anlaşılacağı üzere vekaleten yürütülen bir görev için vekalet ücreti ödeneceğine dair ifade yoktur.
O halde yukarıda da değindiğimiz gibi 399 S. KHK’da yer alamayan durumlarda bakmamız gereken657 S. DMK’ya bakalım. Devlet Memurları Kanununun Vekalet Aylığına Hak Kazanma başlıklı 173. Vd. maddelerinde ‘’ Vekalet aylıklarının ödenebilmesi için görevin fiilen yapılması şarttır. Bir göreve vekaleten atanan memurlara vekalet edilen görevin kadro derecesinin birinci kademesinin üçte biri, açıktan atananlara ise üçte ikisi verilir. Bulundukları yerden başka bir yerdeki bir göreve vekalet suretiyle atananlara, Harcırah Kanununun geçici görevle başka yere gönderilenlere ilişkin hükümleri uygulanır. Ancak, kurum içinden veya diğer kurumlardan vekalet edenlere vekalet aylığı ödenebilmesi için, vekilin asilde aranan şartları taşıması zorunludur.’’ Hükmü yer almaktadır.
399 S. KHK’da vekalete ilişkin hüküm bulunmaması nedeniyle bu kanun doğrultusunda personel istihdam eden kurumlar vekaleten bir görevi yürütenler ‘’vekalet ücreti’’ ödememektedir. Oysa DANIŞTAY 12. DAİRESİ 2018/7116 E. 2020/1374 K. Sayılı kararında önemli bir içtihada yer vermiştir.
Danıştay Kararı Ne Diyor?
Danıştay kararında “399 sayılı KHK’ya tabi sözleşmeli personele vekâlet görevi verilmesine yönelik kurala yer verilmediği gibi, vekâlet ücreti ödenmesine ilişkin bir düzenlemeye de yer verilmediğini” belirmiştir. Kararın devamında 399 sayılı KHK’nın 58 maddesine atıf yaparak 399 sayılı KHK’da düzenleme bulunmayan hallerde 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun uygulanması öngörüldüğünden, sözleşmeli personelin bir görevi vekâleten yürütmek üzere görevlendirilmesi halinde, 657 Sayılı Kanun'un vekâlete ilişkin kurallarının uygulanması gerektiğine karar vermiştir.
Vekalet Ücreti Nasıl Ödenecek?
Karardan anlaşıldığı kadarıyla; vekalet eden sözleşmeli personele vekalet görevi sebebiyle yapılacak ödeme tutarı belirlenirken vekalet eden kişi Devlet memuru gibi kabul edilmeli ve bu doğrultuda vekalet ücreti ödenmelidir.
Vekalet Görevi ve Aylık Verilmesi Durumunda Hangi Mevzuat Baz Alınır?
Danıştay vekâlet görevi ve ücreti ödemesinde 657 sayılı devlet memuru mevzuatının esas alınmasını gerektiğini belirtiğine göre bizde bundan sonra tüm değerlendirmemizi bu bağlamda yapacağız.
Vekalet Ücreti İçin Hangi Şartları Taşıyor Olmak Gerekir?
Devlet Memurları Kanunu 175. Maddesine göre;
Sınav şartı hariç asilde aranan şartları taşıması gerekir.
Vekaletin genel müdürlük (Atamaya yetkili amir) tarafından verilmesi gerekmektedir. (Kastamonu idare mahkemesinin 2021/634 E. 2021/1392 K. Sayılı kararında ise vekaleten görevin yürütülmesi yeterli görülmüş, atamaya yetkili amir tarafından görevlendirilmiş olma şartı aranmamıştır.)
Asilde Aranan Şartlar Nelerdir?
Bunun için Posta Ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü Personeli Görevde Yükselme Ve Unvan Değişikliği Yönetmeliğine bakmamız gerekiyor. Söz konu yönetmelikte,
Müdür kadrosuna atanabilmek için;
Fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olmak,
Müdür Yardımcısı, Başmühendis, Teknik Uzman, Uzman olarak en az bir yıl çalışmış olmak veya,
Amir veya Teknik Amir olarak en az iki yıl çalışmış olmak veya,
Şef olarak en az altı yıl çalışmış olmak veya,
Avukat olarak en az sekiz yıl çalışmış olmak veya,
İstatistikçi, Çözümleyici, Sistem Programcısı, Programcı olarak en az sekiz yıl çalışmış olmak veya,
Veznedar olarak toplam on yıl çalışmış olmak.
Olarak şartlar belirlenmiştir.
Vekalet Ücreti Kadronun Dolu veya Boş Olmasına Göre Değişir Mi?
İdari sözleşmeli personelin yönetmeliğin aksine 657 sayılı devlet memuru kanununda kadronun boşveya dolu olma halinde de(miktarlar değişse de)vekâlet aylığı ödenmektedir.
Dolu Kadroya Vekalet Durumları
Kanunu izin (yılık, mazeret, hastalık, aylık izinlerde)
Geçici görev
Görevden uzaklaştırma
Boş Kadroya Vekalet Durumları
Çekilme
Çekilmiş sayılma
Memuriyetten çıkarma
Kadro ihdas edildiği halde göreve başlanılmamış olması
Vekalet Ücreti Almak İçin Ne Yapmalıyız?
Vekaleten müdürlük görevini yürüten mesai arkadaşlarımızın adilhabersen.org adresinde yer alan Doküman Havuzunda bulunan örnek dilekçeyi doldurarak kuruma müracaat etmeleri gerekmektedir. Yapılan müracaat gelecek olan cevaptan sonra bizlerle iletişime geçmeleri halinde (iletisim@adilhabersen.org) bu arkadaşlarımıza bir sonraki aşamada neler yapacakları hususunda hukuki destek verilecektir.
Vekalet Ücreti İçin Dava Açtığımda Vekalet Görevim Alınırsa Ne Yapmalıyım?
Daha önce açtığımız davalarda gördüğümüz üzere vekalet ücretini almak için dava açan arkadaşlarımız, dava dilekçesinin kuruma tebliği akabinde bu görevden el çektirilmektedir. Bu nedenle birçok arkadaşımız hakkı olan vekalet ücretini almak için dava açmaktan imtina etmektedir.Ancak DANIŞTAY 12. DAİRESİ’NİN Esas No : 2008/6642 Karar No : 2009/6351sayılı kararında vekaleten yürütülen bir görevden alınmanın şartları açıkça belirtilmiştir. Buna göre;
Vekalet edilen kadronun kapatılması,
Vekalet edilen kadroya asli müdürün atanması,
Vekalet görevini yürüten kişinin soruşturma sonucunda bu görevi yürütmesinde sakınca bulunduğunun tespit edilmesi,
Hallerinden bir veya birkaçının bulunması halinde vekalet görevi alınabilir. Sadece idareye dava açıldığı için vekalet görevinden el çektirilemez.
Yukardaki durumlardan hiçbiri gerçekleşmediği halde sırf dava açıldığı için vekalet görevi sonlandırılan arkadaşlarımız bir dava daha açarak ‘’vekalet görevinden el çektirmenin yürütmesinin durdurulmasını ve iptalini’’ talep edebilirler.
ADİL HABER SEN olarak, yıllardır vekaleten müdürlük görevini yürüten mesai arkadaşlarımızın Anayasal güvence altına alınmış ‘’Angarya Yasağına’’ aykırı bir şekilde herhangi bir mali getirisi olamadan hem idari hem de mali sorumluluk yükleyen ‘’vekalet’’ konusunu çözmekte kararlıyız. Bizlerin bu kararlı duruşu, kurumların vekalet sisteminden asıl sistemine geçmesine de vesile olacak, kısa zamanda unvan yükselme sınavları yapılacak ve boş kadrolar asaleten yürütülecektir.
Yazan: Kenan Arık - Murat Demir
Comments